Dolf Jansen: Belodderd

Jaren geleden was er een kamerlid van het CDA die tijdens een debat oprecht verzuchtte dat sommige mensen de vleesproductie en de agrarische sector nu ook al in verband gingen brengen met milieuproblemen en stijgende temperaturen. Ik denk dat het Gerda Verburg was, die later nog eens betoogde dat minder vlees consumeren, bijvoorbeeld door een vleesloze dag per week, niet meer was dan symboliek, en dat zij voor echte oplossingen ging.
We zijn nu, ook in de politiek, zelfs in de politiek, een stukje verder gekomen, maar nog steeds vind ik het soms schokkend om te zien en horen waar we als bezorgde burger - laat staan columnist - mee te dealen hebben.

Afgelopen zondag was er een debat bij Buitenhof tussen Helma Lodders, VVD-kamerlid, druk bezig met ondermeer landbouw en voedselkwalteit, en Jantien de Boer, van de Leeuwarder Courant en schrijfster van Landschapspijn.

Ik heb zelfs mee zitten schrijven, om u te kunnen verblijden met wat letterlijke quotes, maar vooral vielen er wat schellen van mijn ogen. Ik geloof dat in veel kwesties die raken aan landschap, klimaatverandering, duurzaamheid, luchtkwaliteit en wat ooit milieuvervuiling heette we het allang niet meer hebben over wat verschillen van mening, maar van twee volstrekt andere werkelijkheden. Uit alles wat gezegd werd bleek, voor mij, dat mw. Lodders echt een realiteit ziet die gebouwd is op economische groei, geld verdienen, nog meer groei zodat je nog meer kunt verdienen, gemixt met een stukje liefde voor de agrarier die innoveert, duurzaam is en de wereld voedt.

Dat er, zoals werd tegengeworpen, een ‘ecologisch armegeddon’ dreigt met steeds meer insecten en vogelsoorten die verdwijnen, met grond die uitgeput raakt, wormen die in die grond hun heilzame werk niet meer kunnen verrichten, landschap dat verwordt tot langgerekte eenheidsworst zonder heggen, sloten en houtwallen, en eiwitrijk gras dat industriegrond geworden is zodat het de koeien tot nog meer melkproductie kan opstuwen, dat ziet zij echt niet. Zij ziet echt een grote, groene, bloeiende economische motor. En werpt, als het om het verbod op sommige landbouwgif-soorten gaat dat nu eindelijk ingaat, tegen dat ‘het toetsingskader niet duidelijk is’ en dat ‘de innovatie zo verstoord raakt’. Als de Boer, goeie naam in deze, tegenwerpt ‘hoeveel meters onderzoeksrapport heeft u nodig?’, pareert Lodders met een statement over hoeveel we vooruit zijn gegaan van de kleine, bedompte stallen waarin het vee vroeger zat, en de paard en wagen waarmee de boer het moest doen.

Er zijn twee parallelle werkelijkheden. En de vertegenwoordigers zaten tegenover elkaar. De een ziet oprecht dat de Nederlandse boer innoveert en duurzaam is, de ander ziet even oprecht dat dat betekent dat de boerderij een fabriek is geworden, dat het woord landschap in het regeerakkoord alleen gebruikt wordt als ‘medialandschap, politiek landschap en bankenlandschap’, dat de Nederlandse overheid, zoals we afgelopen week in de Groene konden lezen, op grote schaal (en onder de vlag van duurzaamheid) de ontbossing van het Amazonegebied steunt om daar soja te verbouwen, die met vrachtwagen en schepen hier naartoe wordt gebracht om al die superkoeien te voeden, waarna we vlees en melkpoeder wereldwijd kunnen verkopen.

Ik zie natuurlijk ook mijn eigen werkelijkheid. Maar die werkelijkheid, waarin we doorgroeien tot we met de hand moeten bestuiven omdat de bijen dood zijn, waarin Schiphol en Lelystad Airport moeten groeien omdat de economie dat vraagt, waarin we bomen langs provinciale wegen kappen omdat we daar te hard willen kunnen blijven rijden, waarin de luchtkwaliteit sneller achteruit holt dan de prestaties van FC Twente, waarin de lobby van multinationals met of zonder memo meer invloed heeft dan ons gevoel van welzijn, en waarin de kans op ecologische balans die nodig is om te overleven ongeveer even groot lijkt als de kans op succes van Waylon in Lissabon, die werkelijkheid beangstigt mij steeds meer.
En, ja, als ik de VVD-afgevaardige tot twee keer toe allerlei landbouwgif hoor vergelijken met ‘een paracetamol’, dan voel ik mij oprecht belodderd.

Prettige zondag, en geniet waar dat kan van ons landschap!