Evolutie aan het werk

Het voorjaar lijkt steeds vroeger te beginnen. Dit jaar is daar bepaald geen uitzondering op. Veel vogels lijken daardoor in de problemen te komen. Zij timen hun eileg op de beschikbaarheid van voedsel voor de jongen. Maar als dat voedsel steeds eerder piekt, moeten de vogels natuurlijk wel eerder beginnen met leggen!

Onderzoeker Christiaan Both van de universiteit in Groningen ontdekte dat bonte vliegenvangers, die in Afrika overwinteren, zich aan lijken te passen aan het veranderende klimaat door razendsnelle 'micro-evolutie'. De vogels lijken daadwerkelijk genetisch te veranderen in een soort die steeds vroeger begint met leggen.

Koolmezen doen dat anders, denkt Both. Die blijven in de winter in Nederland en kunnen dus beter anticiperen op een eventueel vroeger of later voorjaar. Die zijn daarmee wat flexibeler in de timing van hun nestbouw en eileg, dan de vliegenvangers die in Afrika natuurlijk geen flauw benul hebben wat hen 4.000 kilometer verderop te wachten staat..

Both ontdekte dit allemaal door jaar in jaar uit een grote hoeveelheid nestkasten met vliegenvangers te volgen. Sinds kort voorziet hij zijn vogels ook af en toe van een piepkleine chip. Die slaat de positie op aarde op aan de hand van de tijd en informatie over licht of donker. Daardoor ontrafelt hij ook steeds meer informatie over de timing en de verblijfplaatsen in de trek van deze vogels.