Kiek in de kijkerd

Het gaat de laatste jaren een stuk beter met de grauwe kiekendief dan voorheen. In Oost-Groningen – de belangrijkste vestigingsplaats van deze roofvogel - zijn inmiddels weer zo’n 30 broedparen.

’s Winters verblijft de grauwe kiekendief in Senegal in Afrika, een gebied van kleinschalige landbouw en veel insecten, perfect voor deze roofvogel. Er zitten er daar ’s winters 5000, een substantieel deel van alle grauwe kiekendieven.

Door vogels te zenderen en te loggeren is inmiddels verschrikkelijk veel bekend over die trekroutes: hoe ze vliegen, wat ze onderweg doen, waar ze uiteindelijk precies overwinteren, en waar en wanneer er slachtoffers vallen, om de belangrijkste zaken maar te noemen.

Dit onderzoek loopt nu tien jaar en is uniek in de wereld. Het is dankzij de tomeloze inzet van de Werkgroep Grauwe Kiekendief dat deze roofvogel zich wel de best gemonitorde vogel ter wereld mag noemen.

Zender en logger
Even het verschil tussen een zender en een logger: met een zender kun je een vogel live volgen: een signaaltje geeft aan waar hij zich op dat moment grofweg bevindt. Met een logger kan dat niet: die hang je in een soort rugzakje op de rug van de vogel en als die wegvliegt, weet je niet meer waar vogel en logger zijn. Onderweg slaat de logger echter continue gps-posities op. Als je een logger vervolgens terugvindt (hij moet dan in de buurt van een antenne zijn die het signaal ervan oppikt), kun je die gegevens downloaden. Je krijgt dan een schat aan zeer precieze gegevens: waar was de vogel op welk moment?

Met die zenders kun je de grote trekroutes uitvogelen en de mortaliteit tijdens de trek. Met een logger krijg je veel preciezere informatie op gedragsniveau. Een bijzondere uitkomst is bijvoorbeeld dat grauwe kiekendieven onderweg naar het zuiden blijken te overnachten in bomen. Je kunt de gps-positie op de kaart leggen en zien dat de kieken midden in een bos zitten. Dat was een enorme ontdekking, de kieken staan namelijk bekend als de ambassadeurs van het open landschap; nu blijkt slapen in bomen normaal gedrag. Dankzij dergelijk onderzoek kan de grauwe kiekendief dus nog beter worden beschreven én worden beschermd dan voorheen.