‘Radicale omslag in landgebruik nodig’

Een radicale omslag in menselijk landgebruik is noodzakelijk om klimaatverandering te stoppen, de resterende biodiversiteit te beschermen en de menselijke voedselvoorziening veilig te stellen. Dat is de belangrijkste conclusie van een nieuw rapport over de wisselwerking tussen klimaatverandering en menselijk landgebruik dat donderdag 8 augustus wordt gepresenteerd door VN-klimaatorganisatie IPCC in Genève.

In het rapport waarschuwt de VN-klimaatorganisatie voor grote gevolgen voor de landbouw en de wereldwijde voedselvoorziening door onder andere toenemende verwoestijning. Onduurzaam landgebruik en klimaatverandering versterken elkaars effect en zorgen voor 'degradatie' van landbouwgronden, waardoor de gemiddelde voedselproductie per hectare dreigt af te nemen.

Daarnaast is intensief menselijk landgebruik ook een groeiende bron voor klimaatverandering. De veranderende vraag naar voedsel zorgt voornamelijk voor het intensieve landgebruik. De wereldwijde toenemende vleesconsumptie zorgt voor een groeiende vraag naar veevoer. Dat leidt weer tot ontbossing. De ontbossing zorgt vervolgens voor meer CO2 in de lucht, net als drainage van veengebieden voor landbouw.

Volgens de cijfers uit het rapport is dit landgebruik verantwoordelijk voor 23 procent van de menselijke uitstoot van broeikasgassen. Daarom roept het IPCC op om menselijk landgebruik duurzamer te maken en niet alleen te kijken naar de uitstoot van industrie, vervoer en de energiesector.

Een deel van de oplossing zit naast de verandering van de voedselvraag ook in duurzaam bodemgebruik. Bij overexploitatie kunnen landbouwgronden broeikasgassen zoals methaan en CO2 uitstoten, maar bij duurzaam bodemgebruik kunnen akkergronden juist broeikasgassen opnemen.

Daarnaast kunnen gezonde bodems langer voedsel produceren doordat de grond niet uitgeput raakt. Het rapport beschrijft de huidige situatie als "een ongekende exploitatie" van de natuurlijke rijkdommen van de aarde. Op die manier is er steeds meer landbouwgrond nodig om te voldoen aan de stijgende voedselvraag. Volgens de VN-klimaatorganisatie heeft de mens nu 72 procent van het beschikbare landoppervlak intensief in gebruik.

Het IPCC-rapport waarschuwt ook voor de groeiende vraag voor landbouwgrond dat gebruikt wordt voor biobrandstoffen. Dit concurreert met de grond die nodig is voor het verbouwen van voedsel. Ook dit resulteert in ontbossing en habitatvernietiging. Daarom is het de vraag of met biobrandstoffen klimaat- en milieuwinst geboekt kan worden.

Rondom de lancering van het rapport is op het kantoor van de Wereld Meteorologische Organisatie in Genève een klimaatconferentie gaande. Tijdens de conferentie pleiten landen met grote bosoppervlakken (zoals Canada en Brazilië) ervoor om biobrandstoffen een grotere rol te geven in het internationale klimaatbeleid. Landen die juist te maken hebben met droogte en verwoestijning zijn daar fel op tegen.

In 1988 werd het Intergovernmental Panel on Climate Change opgericht door de VN om alle beschikbare kennis over klimaatverandering samen te brengen en te presenteren. Om de zes tot negen jaar publiceert de VN-organisatie een grote samenvatting van wetenschappelijke literatuur over klimaatverandering. In de tussentijd verschijnen kleinere rapporten over specifieke deelthema’s, zoals dit onlangs verschenen rapport over landgebruik. Het rapport is gebaseerd op een totaal van zevenduizend klimaatstudies die door middel van peerreviews tot stand zijn gekomen en er zijn ruim 28.000 commentaren van expert-reviewers in verwerkt.

Bron: Nu.nl