Veluwe ooit belangrijkste ijzerproducent

De Veluwe is in de vroege middeleeuwen het belangrijkste ijzerproductiecentrum van Noordwest Europa geweest. Op de stuwwallen is ruim 50.000 ton ruwijzer uit ijzererts gewonnen. Waarom deze bloeiende industrie later is ingestort, is niet helemaal duidelijk.

Dat blijkt uit een onderzoek van de Amsterdamse geochemicus drs. I. Joosten, waarop zij woensdag aan de Vrije Universiteit van Amsterdam promoveert. Joosten vermoedt dat de ijzerproductie ophield omdat er geen ijzererts meer in de bodem zat. Ook is het mogelijk dat de markt voor ijzer terugliep. Behalve op de Veluwe was er ook een belangrijk ijzerproductiecentrum rond het Overijsselse Heeten, aldus de promovenda. (ANP)

De middeleeuwers kwamen aan ijzer door zogenoemd klappersteen in houtskoolovens te verhitten. De houtskool reduceerde het ijzeroxide tot metallisch ijzer. Dit product is volgens de onderzoekster via de handelsplaats Dorestad, het huidige Wijk bij Duurstede, geëxporteerd naar andere Europese landen.

Joosten onderzocht slakken, die overblijven na de productie, en klappersteen uit de Veluwse bodem. Zij berekende dat er zeker 110.000 ton slak in de Veluwse bodem moet hebben gezeten. Dat betekent volgens de promovenda dat er ongeveer 200.000 ton klappersteen is gesmolten.

Eerder is aangenomen dat de Veluwse ijzerproductie is gestaakt omdat er geen houtskool meer voorhanden was. De ijzerindustrie zou een grote rol hebben gespeeld in de ontbossing van de Veluwe. Maar volgens Joosten is de ontbossing pas op gang gekomen nadat de ijzerproductie al was opgehouden. Dat heeft zij berekend aan de hand van pollendiagrammen. Brandstoftekort kan dus geen reden zijn geweest om met de ijzerwinning te stoppen, aldus Joosten.