De 'geboorte' van een vliegenzwam

De bekendste verschijningsvorm van de vliegenzwam is een rode hoed met witte stippen. De witte stippen zijn restanten van het omhulsel waarin de paddenstoel onder de grond opgesloten zat.

Deze stippen spoelen bij regen vrij snel van de hoed af. De kleur van de hoed kan variëren van donkerrood tot geel. Vliegenzwammen groeien vaak in de buurt van bomen zoals berken, tamme kastanjes of eiken.

Het ondergrondse deel van de zwam, het mycelium, groeit om de haarwortels van de boom heen. Het mycelium van een vliegenzwam functioneert als een soort doorgeefluik van water in de richting van de boomwortels. De wortels van deze boomsoorten hebben er namelijk moeite mee om uit zich zelf water op te nemen. Als tegenprestatie leveren de boomwortels voedingstoffen aan het paddenstoelenmycelium.

Zelfs bij de giftige vliegenzwam kun je hapjes uit de rode hoed tegenkomen. Slakken schijnen goed tegen dit gif te kunnen. De hapjes uit een paddenstoel zijn niet alleen van slakken, ook muizen hebben paddenstoelen op hun menu staan.

De vliegenzwam wordt vaak in het rijtje met giftige of zelfs dodelijke paddenstoelen genoemd. De vliegenzwam bevat inderdaad bijzondere stoffen en deze hebben vooral een hallucinogene of bewustzijnsverruimende (entheogene) werking maar zijn niet dodelijk. We weten dat vliegenzwammen door Siberische volken, vooral door hun sjamanen, bewust worden gegeten om zichzelf in trance te brengen. Het consumeren van vliegenzwammen brengt overigens vele risico's met zich mee en kan leiden tot vergiftigingsverschijnselen. Bovendien wordt plukken van paddenstoelen in Nederland (afgezien van op eigen terrein) niet gedoogd.