Chaenotheca Biesboschii: de Biesbosch heeft haar eigen korstmos

Het is tijdens een excursie in 2016 als cursisten Maarten Langbroek en Jan-Jaap Spaargaren op een dode boom midden in de Biesbosch een korstmos zien. Ze weten het meteen: het is een bijzondere soort. De kleine steeltjes zien eruit als ‘schorssteeltje’ maar hebben een opmerkelijke bruine gloed over zich. Er volgt een jarenlange zoektocht door korstmossenspecialist Arno van der Pluijm en nu is het eindelijk dan zo ver: het is nieuwe korstmossoort! Chaenotheca biesboschii  is vernoemd naar de vindplaats: de Biesbosch. En vanwege de ogenschijnlijke voorkeur voor wilgenhout is als Nederlandse naam wilgenschorssteeltje gekozen.

Schorssteeltjes ( Chaenotheca spp.) zijn zeer kleine, enkele millimeters hoge, speldenknopvormige korstmossen, die groeien in schorsspleten van oude bomen of op dood hout. Doordat ze meestal met tientallen bij elkaar staan, vallen ze toch een beetje op. Inmiddels is gebleken dat het wilgenschorssteeltje niet zeldzaam is in een groot deel van de Biesbosch. Zij is vooral te vinden op droog, zacht, verrot hout van oude, nog rechtopstaande, dode stammen, bij voorkeur van wilgen waarvan de top is afgebroken.

Waar deze nieuwe soort vandaan is gekomen blijft nog de vraag. Het meest voor de hand liggende is dat de soort overgewaaid is uit plekken waarvan de korstmosflora nog niet goed bekend is. De zeer kleine sporen van schorssteeltjes kunnen met luchtstromingen waarschijnlijk grote afstanden afleggen. Bij het uitgevoerde DNA-onderzoek bleek materiaal van C. ‘gracillima’ uit India verwant aan het Biesboschmateriaal. Dus wellicht ligt hier een oorsprong, maar verder onderzoek is nodig om hier duidelijkheid over te krijgen.