Onno Blom: Dondervogel

Er bestaat een cartoon van Kamagurka, waarin een mannetje voor een open raam staat dat uitzicht biedt op een adembenemend berglandschap. ‘De natuur,’ zegt het mannetje, ‘het is een fraai ding, maar bij mij komt het er niet in.’
    Maar zelfs de meest verstokte stadsbewoner, zelfs een man van steen, is weerloos als hij in het uiterst relaxte plaatsje Tofino, aan de westkust van Vancouver Island, in een bootje de oceaan opgaat en over zijn schouder kijkt. Hij staart betoverd in een schittering van blauw, wit, groen en blauw. Lucht, sneeuw, bos, zee.
    Daar, in die woeste wereld, heerst een wezen dat zijn duistere schaduw werpt op het landschap. Als je dat voor het eerst meemaakt, weet je niet wat je overkomt. Je kijkt verschrikt omhoog en ziet zwarte vleugels als wijd wapperende jaspanden, een witte kop en een fel geel gekromde snavel. De zeearend die in een machtige glijvlucht het luchtruim doorklieft.
    Tienduizenden arenden –  ‘zeg nooit adelaar, want die bestaan niet’ leerde ik van een eminent vogelkenner – leven in dat deel van Canada. Hoewel de bewoners zich ongerust maken over de steeds legere, van vis verstoken zee, lijkt het de bald eagle nog niet te deren. Hun populatie, veruit de grootste ter wereld, houdt stand.
    Op een klein eilandje in de baai van Tofino, op de bovenste tak van een kale boom, zit een nest. Het is het tiende jaar op rij dat hetzelfde paar daar hun eieren heeft gelegd. Van de drie jongen die uit het ei kropen is er nog ééntje over. In de verrekijker zag ik ‘m, afgelopen zomer, rondjes lopen in het nest, de snavel scherp afgetekend tegen het felle zonlicht. Met een paar weken zou hij uitvliegen.
Als je ooit de stille dreiging van de arend hebt ondergaan, begrijp je waarom die in de verbeelding van de Indianen, de oorspronkelijke bewoners van de westkust van Canada, zo’n cruciale rol speelt. Op totempalen torent de arend boven alle andere dieren uit en spreidt zijn vleugels, een fabeldier dat hoger stijgt dan alle andere – en daardoor letterlijk het dichtst bij De Grote Geest staat. Een vogel met overzicht.
Voor de Inuit is de arend ook een ‘dondervogel’. Er bestaat een verhaal van een man die zo onverstandig was te proberen om met zijn vrienden een arend uit de lucht te schieten. Het plan mislukte jammerlijk. Zijn schoten misten doel. En de arend nam wraak. Hij ontketende de donder in de wolken en liet uit zijn klauwen de bliksem op de aarde neerdalen, precies op de hoofden van de jagers. Hij doorkliefde hun schedels één voor één.
Wie dit verhaal kent, weet waarom de arend juist op dit eilandje zijn nest heeft gebouwd. Het is verboden terrein, ‘a no-go-area’, vertelde één van de inwoners van Tofino me. Waarom? Het is de plek waar de kleine gemeenschap van Indianen, die in betrekkelijk isolement in een dorpje aan de overkant van de baai woont, al eeuwen haar doden begraaft. Een dodeneiland.
Ze hoeven niet langer te vrezen: over de geesten van hun voorvaderen waakt nu een jonge dondervogel.