Kevers

Daar heb je - ondanks alle drukte en te weinig tijd - toch weer veel werk van gemaakt, Arp!

En zoals  altijd:  degelijk, uitvoerig, informatief en duidelijk. 

Dank voor je inspanningen en tijd om ons te informeren en er van te leren. Chapeau!!

Jeanette maakt me er net op attent dat op het Nederlands Soortenregister de Pyjamaschildwants nog als Graphosoma lineatum (Linnaeus, 1758) staat. Dat is dus verouderd en moet nog worden bijgewerkt. Ik heb even een mailtje gestuurd. :o)

Arp heeft niet zo heel veel zin en vooral ook geen tijd momenteel om alles nog eens opnieuw op te schrijven - dat heb ik door de jaren heen al vaak genoeg gedaan.

Een redelijke recente samenvatting van de "probleemhistorie" kunnen jullie desgewenst nalezen op het forum van waarneming.

Over de wetenschappelijke naam:

Er zijn momenteel twee verschillende soorten erkend. Graphosma lineatum uit Noord-Afrika en een paar zuidelijke puntje/eilandjes van Europa en Graphosoma italicum uit de rest van Europa. Eigenlijk lijken ze niet eens echt heel erg op elkaar: De zuidelijke lineatum is veel bleker oranje-geel en heeft lichte poten, terwijl onze italicum rood is met zwarte poten. De laatste revisie van Wagner is heel lang toonaangevend geweest voor hoe we de beesten noemden en hij was er van overtuigd dat het allemaal één soort was omdat hij ook overgangsvormen tegenkwam in sommige zuidelijke regionen (oranje-gele beesten met donkere poten bijvoorbeeld). Die kleurvormen zijn nu erkend als ondersoorten van één van de twee.

In de visie van Wagner (alles één soort) moest die ene soort dan lineatum heten, want dat was de oudste naam. Onze beesten werden dientengevolge dus ook lineatum genoemd, maar dat is nu onjuist gebleken.

De (momenteel) correcte wetenschappelijke naam is dus Graphosoma italicum (O.F. Müller, 1766). Het is altijd essentieel om de auteursnaam en het jaartal erbij te vermelden. Altijd! Maar vaak zijn we daar te lui voor en meestal is het wel duidelijk genoeg, ook zonder. Maar in dit soort gevallen ga je het merken.

"Onze" Pyamaschildwants is nu eenmaal heel lang als "Graphosoma lineatum" door het leven gegaan en dat is historie die je niet meer uit kunt wissen. Mensen lezen in een (nu dus verouderd) boekje dat het beest lineatum heet en gaan daarmee verder zoeken. Om die situatie te faciliteren schrijven wetenschappers dan dat één van de gebruikte "oude namen" voor de soort de volgende is:

Graphosoma lineatum sensu auctorum nec Linnaeus

Vrij vertaald zoiets als:

"Graphosoma linatum" in de zin van diverse auteurs niet zijnde de echte Graphosoma lineatum zoals beschreven door Linnaeus.

Dat is dus een volstrekt legitieme manier om het dier te benoemen en daarmee tegemoet te komen aan allen die de oude naam nog gewend zijn.

Dit is ook volstrekt correct zo (door mij) op waarneming beschikbaar gemaakt en er is geen enkel probleem met deze naamgeving. Het is juist prima om die erbij te hebben zodat mensen "lineatum" nog kunnen vinden en dan terecht komen bij italicum.

Het probleem op waarneming zit 'm in de software. En dat is zelfs niet slechts één van de vele, vele problemen met de nieuwe versie van de software, maar een al jaaaaaren lang slepend probleem, ook in de oude versie. Er zijn, kort door de bocht, verschillende soorten "synoniemen", maar waarneming scheert ze allemaal over één kam en behandelt daarmee geen van de verschillende soorten synoniemen correct. Daar komt nog bij dat het een probleem is gebleken om een naamsverandering door te voeren in de nieuwe soort-herkenningssoftware en in de mobiele applicaties voor invoer van waarnemingen en je drama is compleet.

Maar dat is dus nadrukkelijk niet een probleem van de hierboven vermelde "oude naam" voor de soort als sensu auct. nec Linnaeus. Die is gewoon correct en duidelijk.

Vanwege de softwareproblemen heeft Berend liever dat mensen de wants direct invoeren als italicum ipv van als lineatum sensu auct. wat u nog aangeboden wordt door de herkenningssoftware. Dus vraagt hij mensen als Jeanette nadrukkelijk om dat bij het invoeren meteen weer handmatig te wijzigen in italicum. Dan heeft hij er minder correctiewerk aan, maar nogmaals - dat is een probleem met de software, niet met de naam.

Over de Nederlandse naam:

Nederlandse namen zijn (in tegenstelling tot wetenschappelijke namen) niet genormeerd en er is geen enkel instituut dat "bevoegd" is daar regels voor vast te leggen. De Nederlandse taal is van de Nederlandstaligen en wij bepalen met zijn allen geheel organisch en automatisch hoe die taal in de loop der tijd verandert. Ook de betekenis van woorden of de woorden die we gebruiken voor bepaalde zaken. Een "instituut" als de Van Dale behoort die veranderingen die in het dagelijkse taalgebruik ontstaan te documenteren, niet te sturen.

Maar de functie van taal is dat we elkaar begrijpen, dat we duidelijk kunnen zijn naar elkaar toe. Een aantal jaren geleden inmiddels zorgde de "Berkenwants" voor ophef in de media - een beetje een komkommertijd-verhaaltje over overlast, zoals nu met de processierupsen.

Ochochoch, wat hadden we met z'n allen een "last" van die wantsjes! Maar puntje bij paaltje wist de helft van de mensen niet over welke wants het ging. Het ging over Kleidocerys resedae, maar bij de artikeltjes in de kranten stonden dan doodleuk foto's van Elasmostethus interstinctus of nog andere wantsen, die men ook onder de naam "Berkenwants" ergens had opgepikt. Het was duidelijk dat het "toegankelijker" maken door het gebruik van Nederlandse namen hier zijn doel voorbij was geschoten :o)

We zijn toen een project gestart om voor alle in Nederland voorkomende wantsen goede Nederlandse namen te verzinnen. Zeer tegen de zin in van doorgewinterde wetenschappers zoals Berend overigens, maar uiteindelijk is hij ook overstag gegaan en helpt nu ook mee.

Met name Thijs de Graaf heeft ontzettend veel werk verzet om de nieuwe lijst namen op te stellen te coördineren en in te voeren. Dat wil ik hier niet onvermeld laten (bedankt Thijs!)

In het kader van die nieuwe namen is geprobeerd om "versleten" namen (zoals het onbruikbaar geworden "Berkenwants") te laten vervallen ten behoeve van de duidelijkheid, maar ook om in de nieuwe namen zoveel mogelijk familieverbanden aan te geven zodat ook vaak uit de naam al meteen duidelijk is bij welke groep de wants hoort.

Zo hebben we ervoor gekozen om alle Pentatomidae zoveel mogelijk consequent op "Schildwants" te laten eindigen. Met name bij de "Pyjamawants" is dat best nuttig, omdat je deze anders heel gemakkelijk voor een Scutelleridae (Pantserwants) aan zou kunnen zien vanwege het enorme "schildje". Daarom hebben we er dus Pyjamaschildwants van gemaakt. Hiermee valt de naam mooier in het stramien van de hele familie en is het meteen duidelijk dat 'ie daar bij hoort.

Waarneming.nl en het Nederlands Soortenregister, en daarna ook Wikipedia, hebben de nieuwe namen grosso modo overgenomen. Niemand is iets verplicht, maar het helpt wel enorm voor de duidelijkheid als we met z'n allen de meeste beestjes dezelfde naam geven. Net als bij de oude wetenschappelijke namen is de oude Nederlandse naam (in dit geval "Pyjamawants" - zonder schild erin) nog wel op waarneming beschikbaar, vooral voor de zoekfunctie dus, ten behoeve van mensen die deze naam nog in hun hoofd (of literatuur) hebben zitten. Maar de "geprefereerde" Nederlandse naam is sinds een jaar of 2-3 nu dus Pyjamaschildwants. Dat is misschien iets omslachtiger, maar maakt wel in één keer ook de familieverbanden duidelijk. Maar mensen zijn lui - ik ook - dus zul je mij er zeker ook nog op kunnen betrappen dat ik "Pyjamawants" gebruik - net zoals veel mensen nog lange tijd Graphosoma lineatum in hun hoofd zullen hebben.

Met dank voor uw geduld :o)

Groets, Arp

Naamgeving kan inderdaad veranderen, en het gaat niet om bescherming maar vooral over duidelijkheid en gevorderde inzichten nav onderzoeken.

Dé wantsenspecialisten ( Berend Aukema, Theodoor Heyerman en Vincent Kalkman) noemen deze wants nu Pyamaschildwants. Er is wat gedoe over de naamgeving zoals ik al schreef; op waarneming is het ook nog niet goed ingesteld en zou nog moeten worden aangepast.

Onlangs heb ik Berend Aukema hierover gesproken en hij beveelt aan wat ik  al schreef: Pyamaschildwants -Graphosoma italicum.

Arp kent de geschiedenis van de naamgeving beter en ik heb hem even gevraagd of  hij - als hij tijd heeft- hier nog even wil reageren.

De juiste naam  is Pyjamaschildwants - Graphosoma italicum .

En niet pyjamawants.

De Latijnse naamgeving zorgt momenteel nogal voor wat problemen, zie ook hier.

Arp weet daar meer van, en hij  zal  hier hopelijk ook nog reageren.

Momenteel worden deze wantsen  heel veel waargenomen, met name op schermbloemigen als  Zevenblad, Wilde  peen, Engelwortel etc. gezien.

Vanwege de  rood-zwarte streeptekening wordt hij ook wel Rood-zwarte streepwants of Gevangeniswants, genoemd.